Ποιοι είναι αυτοί που ψηφίζουν τους Λεπέν;

Από την τελευταία φορά που ένας Λεπέν διεκδίκησε στον δεύτερο γύρο των Εκλογών την Προεδρεία της Γαλλίας έχουν περάσει περίπου 15 χρόνια, και παρά την ήττα του Ζαν Μαρι Λεπέν τότε, το Εθνικό Μέτωπο απέδειξε μία φοβερή αντοχή μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν, η οποία εν μέρει δικαιολογεί και την ανάδειξη της κόρης του σε κεντρική πολιτική παίκτρια μετά το 2012.

Φυσικά, το Εθνικό Μέτωπο δεν ήταν ούτε τότε, ούτε και τώρα ένα καινούργιο κόμμα. Πρόκειται για κόμμα με μακρά ιστορία, οπαδούς και σταθερή δύναμη σε συγκεκριμένες περιοχές της Γαλλικής επικράτειας. Γεννημένο το 1972, με την εκλογική του δύναμη να αυξάνεται  σταθερά από το 1986, ίσως είναι το πιο επιτυχημένο ακροδεξιό κόμμα της Ευρώπης, το οποίο κατάφερε να περάσει από όλες τις ιστορικές φάσεις της ακροδεξιάς και να εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο τρόπο τις πολιτικές κρίσεις που εμφανίστηκαν όλο αυτό το διάστημα μπροστά του.

Ένας καλός τρόπος κατανόησης της δυναμικής ενός πολιτικού κόμματος είναι η ανάλυση της εκλογικής του βάσης. Έτσι, συνοπτικά θα προσπαθήσω να δώσω την εικόνα των ψηφοφόρων των Λεπέν από το 2002 έως σήμερα. Τα στοιχεία που θα χρησιμοποιήσω για τον λόγο αυτό προέρχονται από τις τελικές εκτιμήσεις της εταιρίας κοινωνικών ερευνών Ipsos, για τoν πρώτο γύρο των Προεδρικών Εκλογών του 2002 και του 2007, όταν υποψήφιος ήταν ο Ζαν Μαρι Λεπέν, και του 2012-2017, με υποψήφια την γνωστή πλέον σε όλους Μαρίν Λεπέν. Αν και στις εκλογές του 2002 και του 2017 πατέρας και κόρη ήταν παρών στον δεύτερο γύρο, δεν θα δώσω βάση προκειμένου να εξετάσω τους πραγματικούς-ενσυνείδητους ψηφοφόρους του κόμματος.

Σχετικά με το φύλο των ψηφοφόρων των Λεπέν τα ευρήματα παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Το 2002 ο Ζαν Μαρι Λεπέν εμφάνιζε τεράστια απόκλιση μεταξύ γυναικών και ανδρών. Ενώ τα ποσοστά του στους άνδρες δεν ήταν πολύ μεγαλύτερα από τα σημερινά ποσοστά της κόρης του, το γυναίκειο εκλογικό σώμα αρνούταν να τον ακολουθήσει. Η εκλογική επιτυχία και στα δύο φύλα είναι εξαιρετικά πολύτιμη για την πορεία ενός κόμματος, αποτελώντας μία πρώτη ένδειξη σχετικά με τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει στο διάστημα που θα ακολουθήσει μέχρι τις επόμενες εκλογές. Η γυναίκα Μαρίν κατάφερε να πετύχει αυτό που δεν μπορούσε ο πατέρας της. Αν και το 2012, ως νέα υποψήφια, δεν φάνηκε η εικόνα της να έχει κάποια σημαντική συμβολή, τελικώς στις εκλογές του 2017 κατάφερε να κλείσει σημαντικά την ψαλίδα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η επιτυχία της Μαρίν Λεπέν στις πρόσφατες Γαλλικές Εκλογές ίσως σε μεγάλο βαθμό να βασίζεται στην αλλαγή αυτή στο γυναικείο κοινό.

Σχετικά με την ηλικία του εκλογικού σώματος, το 2002 ο Ζαν Μαρί Λεπέν κέρδιζε παρόμοια ποσοστά σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, με ένα προβάδισμα στο κοινό 45-69. Το 2007 όμως, όταν το εκλογικό του ποσοστό έπεσε, φάνηκε μία ιδιαίτερη δυναμική σε νέες ηλικίες μεταξύ 25-34, η οποία συμβαδίζει με τις τάσεις τις ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Από το 2012 η Μαρίν Λεπέν κατάφερε ξανά να πετύχει ότι δεν μπορούσε να κάνει ο πατέρας της. Η ηλικία των ψηφοφόρων του κόμματος άρχισε να εδραιώνεται στις «παραγωγικές» ηλικίες μεταξύ 35-59. Πρόκειται για την πιο συνειδητοποιημένη ηλικία ψηφοφόρων, η οποία μπορεί να αναγνωρίσει τα συμφέροντά της και να αποκτήσει σταθερές εκλογικές προτιμήσεις. Φυσικά, ο «ορθολογισμός» των ηλικιών αυτών δεν σημαίνει πως η Λεπέν είχε πραγματικά κάτι να τους δώσει πέρα από την αντίδραση στο σύστημα. Το συγκεκριμένο εύρημα θα μπορούσε να μας οδηγήσει ίσως στο συμπέρασμα πως η οικονομική και πολιτική κρίση στη Γαλλία βαθαίνει σε τέτοιο βαθμό που πλέον και οι πιο συνειδητοποιημένοι από τους ψηφοφόρους επιλέγουν την εκλογική διαμαρτυρία και αντίδραση, καταφεύγοντας στην ακροδεξιά.

Όλα τα παραπάνω όμως μπορεί να είμαι απλά μία εικόνα της στιγμής, όπως μία εικόνα της στιγμής ήταν το 2012 η εξισορρόπηση των δυνάμεων της Μαρίν Λεπέν στις εισοδηματικές κατηγορίες.

Οι ίσες επιδώσεις το 2012 ενδεχομένως να αποτελούσαν μία πρώτη ένδειξη μαζικοποίησης του Εθνικού Μετώπου, ως ένα κόμμα που μπορούσε να ξεπεράσει τους ταξικούς φραγμούς μεταξύ του εκλογικού σώματος. Όμως η εικόνα αυτή ανατράπηκε το 2017 όταν η εκλογική της άνοδος στηρίχτηκε κυρίως στην επιρροή της στους ψηφοφόρους της κατώτερης εισοδηματικής κατηγορίας, όπως ακριβώς είχε κάνει και ο πατέρας της πριν από 15 χρόνια. Η ομοιότητα αυτή αποδεικνύει και το πόσο ευμετάβλητη και υποστηρικτική προς κόμματα διαμαρτυρίας είναι η ψήφος των χαμηλών εισοδημάτων κατά τη διάρκεια πολιτικών κρίσεων.

Το μόνο το οποίο μένει αμετάβλητο τα τελευταία 15 χρόνια είναι το μορφωτικό επίπεδο των ψηφοφόρων του Εθνικού Μετώπου. Όσο περισσότερο μορφωμένος είναι κάποιος τόσο λιγότερο πιθανό είναι να ψηφίσει ακροδεξιά. Η πρόσφατη εκλογική επίδοση της Μαρίν Λεπέν βασίστηκε στους χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ψηφοφόρους χωρίς απολυτήριο Bacalaureat.



Θα ακολουθήσουν και επόμενοι πίνακες σχετικά με τους λόγους που οι Γάλλοι ψηφοφόροι στηρίζουν το Εθνικό Μέτωπο.

Πηγή δεδομένων:
1) Ipsos (Vizzavi, Le Figaro, France 2, Europe 1, Le Point), 1er tour Présidentielle 2002: Comprendre le vote des Français, 21 Avril 2002.
2) Ipsos/Dell (France 2, Europe 1, Le Point), 1er tour Présidentielle 2007: Comprendre le vote des Français, 22 Avril 2007.
3) Ipsos/Logica Business Consulting (France Televisions, Radio France, Le Monde, Le Point), 1er tour Présidentielle 2012: Comprendre le vote des Français, 19-21 Avril 2012.
4) Ipsos/Sopra Steria (France Televisions, Radio France, Le Monde, Le Point), 1er tour Présidentielle 2017: Comprendre le vote des Français, 19-22 Avril 2017.